Dawny obraz podwórza w rejonie ulic Lompy / Daszyńskiego

Zdjęcie: Dawny obraz podwórza w rejonie ulic Lompy / Daszyńskiego

Na wrocławskim Ołbinie jest wyjątkowe podwórko – zielone, przyjazne z ciekawą historią. Zapraszam do poznania przedwojennych walorów tego miejsca, jakie opisaliśmy w ramach projektu Grow Green.

Przygotowując studium wykonalności na potrzeby projektu Grow Green, napotkaliśmy wiele ciekawych informacji nt. osiedla Ołbin, które nie były do tej pory szerzej znane. Jednym z bardziej interesujących jest przedwojenny zespół zabudowy mieszkaniowej – „Tebbenjohanns-Hof” – „dziedziniec mieszkaniowy” (Wohnhof) zajmujący kwartał ograniczony ulicami: Mittelfeldweg ( S. Jaracza 18-26), Reuterstrasse ( E. Orzeszkowej 62-68), Kospothstrasse ( I. Daszyńskiego 59-65) i Sadebeckstrasse ( J. Lompy 1-11) – dedykowany prezesowi naczelnej dyrekcji poczty.

Rozplanowanie obszaru

Szczegółowy plan Wrocławia z 1941 r.

Zespół zabudowy założono na gruntach rolnych na wschód od (dawnej) Nowej Wsi Polskiej, która została włączona do Breslau już w 1808 r. W latach 1929-1930 spółdzielnia pracowników poczty Postheimstätte wzniosła grupę domów z mieszkaniami dla swoich pracowników tzw. „Tebbenjohanns-Hof”. Autorami projektu byli Joseph Schnabl i Max Förster, a pracami kierował radca budowlany naczelnej dyrekcji poczty Bertram.

Czterokondygnacyjne domy z wysokimi dachami otaczały szczelnie przestronny dziedziniec (0,9 ha) ze wspólnym zieleńcem, placami zabaw dla dzieci i ceramiczną fontanną pośrodku. Wjazd do wnętrza prowadził przez bramę ujętą w ramę prostego, kwadratowego portalu, przymkniętego kutą kratą o geometrycznych wzorach w stylu art. déco. Nad bramą umieszczono aplikowaną inskrypcję: „1929- Postheimstätte-1930 Tebbenjohanns-Hof ” (wg. „Przedmieście Odrzańskie we Wrocławiu” W. Kononowicz, MMW, Gajt, 2014).[1]

Historyczne zagospodarowanie podwórza

Plan z 1941 r. obrazuje dokładne rozplanowanie podwórza z wydzielonym zieleńcem oraz usytuowaną centralnie fontanną. Na planie odznaczono również układ nawierzchni, które podkreślają centralny podział zieleńca względem osi prowadzonych połowy elewacji. Stan ten potwierdzają zdjęcie lotnicze z 1947 r., gdzie czytelny jest układ czterech soliterowych drzew podkreślających kompozycję podwórza oraz fotografie podwórza wykonane zaraz po jego ukończeniu w 1931 r. Materiały te stanowią najcenniejsze źródło na potrzeby jego rewaloryzacji.

podwórko 1
Fotografia podwórza zespołu mieszkaniowego „Tebbenjohanns-Hof” – widok przez bramę na fontannę z zegarem. Źródło: https://fotopolska.eu/934626,foto.html
podwórko 2
Fotografia podwórza zespołu mieszkaniowego „Tebbenjohanns-Hof” – widok przez bramę na fontannę z zegarem. Źródło: https://fotopolska.eu/934626,foto.html

Zdjęcia przedstawiają zagospodarowanie wnętrza podwórza:
– układ pieszych ciągów komunikacyjnych wokoło kwartału – cztery rzędy płyt betonowych;
– wyniesienie całego terenu zieleni na ok. 40 cm (2 stopnie) oraz centralnego obejścia z fontanną na kolejne 50cm (3 stopnie) – patrz foto poniżej;
– układ prostokreślnych ciągów pieszych i placów z masywnym obrzeżem;
– centralny akcent w postaci fontanny z zegarem o modernistycznej formie z cembrowiną w rzucie kwadratu (ok. 3x3m) ściętego na rogach. Z przekazów mieszkańców wynika że fontanna miała kaflową cembrowinę;
– cztery piaskownice lokowane na utwardzonych placach wokoło wyniesienia z fontanną;
– obiekty małej architektury lokowane wzdłuż zewnętrznego obejścia;
– pojedyncze krzewy sadzone w zewnętrznych partiach obszaru.

Zdjęcie lotnicze z ok. 1945 r.

Po 1945 r. …

Pierzeję wzdłuż ul. Jaracza oraz narożną kamienicę (skrzyżowanie ul. Lompy i Daszyńskiego) odbudowano po wojnie respektując historyczną linię i wygląd zabudowy.

Kiedyś znajdę czas aby napisać więcej, a tym czasem zapraszam do czytania innych wpisów nt.:
– podwórze Lompy: www.dworniczak.com/tag/podworze-lompy/
– Projektu Grow Green we Wrocławiu: www.dworniczak.com/tag/grow-green/


[1] Za: https://fotopolska.eu/356961,foto.html

Dworniczak Ł., Bauer M. – Rozpoznanie uwarunkowań dla koncepcji eksperymentalnych obszarów zielonych w ramach projektu naukowo-badawczego „Grow Green” 2017

Inne

Przykładowe projekty

Przewiń na górę strony